Từ đầu năm đến nay, các đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn huyện dần khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh nên tình hình nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) có những chuyển biến tích cực hơn so với trước. Tuy nhiên, số đơn vị và số tiền nợ BHXH vẫn còn ở mức cao.
Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội huyện Cam Lâm, tính đến 30/9/2022 trên địa bàn có 139 doanh nghiệp nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN với số tiền trên 6,2 tỷ đồng trong đó nợ chậm đóng và nợ từ 01 đến dưới 3 tháng: 121 đơn vị với số tiền gần 5 tỷ đồng; Nợ từ 3 tháng đến 12: 04 đơn vị số tiền gần 208 triệu đồng; nợ trên 12 tháng 06 đơn vị với số tiền gần 631 triệu đồng. Nợ phá sản, giải thể 08 đơn vị với số tiền trên 476 triệu đồng.
Người lao động giao dịch tại Bảo hiểm xã hội huyện Cam Lâm
Ông Lê Văn Đồng – Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện cho biết khó khăn trong trong quá trình thu hồi nợ BHXH là các doanh nghiệp nợ tiền BHXH, BHYT luôn tìm cách né tránh, nêu nhiều lý do để trì hoãn các cuộc kiểm tra của Tổ công tác liên ngành; Đoàn kiểm tra liên ngành. Việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT phải thực hiện rất nhiều thủ tục pháp lý nên xử lý rất chậm; việc xác định các hình vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT chưa rõ ràng, cụ thể. Chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN còn nhiều bất cập và chưa đủ sức răn đe khiến cho tình trạng nợ đọng BHXH,BHYT, BHTN vẫn tồn tại và kéo dài với xu hướng ngày càng phức tạp. Theo quy định hiện hành mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH là rất thấp, thủ tục xử phạt lại phức tạp; không quy định xử lý hình sự khi chủ sử dụng lao động chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động do vậy không răn đe được các chủ sử dụng lao động. Ngoài ra lực lượng thanh tra, kiểm tra mỏng, thiếu nhân lực…không thể kiểm tra hết các đơn vị. Do vậy, tình trạng nợ đọng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của các doanh nghiệp vẫn diễn biến phức tạp và có chiều hướng ngày càng gia tăng”.
Trong thời gian qua, BHXH huyện đã đẩy mạnh công tác thu hồi nợ BHXH của các doanh nghiệp như: tăng cường công tác kiểm tra đối chiếu số liệu tham gia BHXH, BHYT và trích nộp BHXH, BHYT của các doanh nghiệp, yêu cầu doanh nghiệp tham gia đầy đủ cho người lao động; rà soát các đơn vị nợ, gửi thông báo đôn đốc các đơn vị nợ dưới 03 tháng đóng tiền; đồi với các đơn vị nợ trên 3 tháng lập hồ sơ chuyển Công an huyện phối hợp mời lên làm việc để thu nợ. Bên cạnh đó, BHXH huyện luôn chủ động tham mưu UBND huyện thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành. Trong 8 tháng đầu năm, tổ công tác thu hồi nợ liên ngành huyện đã thực hiện kiểm tra 14 đơn vị nợ BHXH trên địa bàn, qua kiểm tra hầu hết các đơn vị đã chấp hành đóng số tiền đã nợ BHXH. Tuy nhiên số đơn vị nợ BHXH vẫn còn cao, nguyên nhân dẫn là do ý thức chấp hành chính sách pháp luật và quan tâm quyền lợi cho người lao động về BHXH, BHYT của chủ sử dụng lao động còn chưa cao; Người lao động chưa hiểu rõ đầy đủ quyền lợi, trách nhiệm của mình trong việc tham gia BHXH, BHYT; mặt khác do nhu cầu việc làm, thu nhập nên không dám đấu tranh để tự bảo vệ quyền lợi cho chính bản thân mình; Các doanh nghiệp luôn tìm mọi cách né tránh việc đóng BHXH cho người lao động, lách luật để trốn đóng; chấp nhận chịu mức lãi xuất chậm đóng BHXH, BHYT để chiếm dụng vốn dẫn đến nợ kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến việc bảo toàn quỹ BHXH, quỹ BHYT của Nhà nước; ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải quyết các chế độ BHXH, BHYT cho người lao động. Bên cạnh đó công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các đơn vị nợ đọng tiền BHXH, BHYT chưa được thường xuyên do thiếu lực lượng, trong khi cơ quan BHXH lại không có thẩm quyền thanh tra, xử phạt nên mặc dù thường xuyên tổ chức kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở nhưng hiệu quả không cao.
Để thực hiện tốt công tác thu nợ bảo hiểm xã hội trong thời gian tới, Ông Lê Văn Đồng - Giám đốc BHXH huyện cho biết với chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của mình, BHXH huyện luôn chủ động tham mưu UBND huyện thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành, ban hành Kế hoạch tổ công tác thu nợ liên ngành để tiến hành kiểm tra, xử ký các đơn vị nợ BHXH, BHYT; phối hợp chặt chẽ với Công an huyện mời các đơn vị nợ lên làm việc; chuyển BHXH tỉnh Khánh Hòa thực hiện thanh tra chuyên ngành đột xuất; Kiến nghị cấp thẩm quyền xử lý nghiêm minh các đơn vị vi phạm quy định của pháp luật về BHXH, BHYT…, trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng, lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT thì sẽ thiết lập hồ sơ chuyển cơ quan Công an điều tra, xử lý theo quy định tại Điều 214, 215 và 216 của Bộ Luật hình sự năm 2015”.
Ngoài ra, Bảo hiểm xã hội huyện Cam Lâm sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đôn đốc thu BHXH, BHYT; đối chiếu số liệu phát sinh tăng, giảm, số tiền nợ; gửi thông báo nợ đến các đơn vị để yêu cầu đóng tiền BHXH, BHYT, BHTN đúng quy định; chỉ đạo bộ phận thu đến trực tiếp đơn vị để nắm bắt tình hình hoạt động của doanh nghiệp, đối chiếu số liệu lao động thực tế; rà soát dữ liệu do cơ quan thuế cung cấp, xác định số lao động chệnh lệch chưa tham gia BHXH ở từng doanh nghiệp, thông báo yêu cầu các doanh nghiệp tham gia BHXH đầy đủ cho người lao động theo quy định của pháp luật; ban hành văn bản đôn đốc thu, thu nợ gửi đến các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN, tăng cường công tác thu nợ của tổ kiểm tra liên ngành.
Hi vọng với những biện pháp mạnh mẽ trong công tác thu hồi nợ BHXH, trong thời gian tới, BHXH huyện sẽ sớm thu hồi được số nợ BHXH mà các đơn vị đang nợ, đồng thời, giảm được số đơn vị nợ BHXH trên địa bàn huyện và quyền lợi của người lao động sẽ được đảm bảo./.